اساس دین شامل سه رکن است؛
اسلام
ایمان
احسان
رکن اسلام:جانب عملی عبادات وامورتعبدی است که وسیله جسم انجام میشودمانند:نماز.روزه.زکات.حج.وغیره.که به آن شریعت میگویندکه مختص تعلیم علمای فقه است.
رکن ایمان:جانب اعتقادی است مانند:ایمان به خدا.فرشتگان.کتب آسمانی.پیامبران.روزآخرت قضاءقدر.وزندگی پس ازمرگ که به آن عقایدمیگویندکه مختص تعلیم علمای عقاید وکلام است.
رکن احسان:جانب روحی وقلبی است که خداوند رابنحوی عبادت کنی گویا اورا می بینی واگرتونمی بینی اوتورا می بیند که شامل مقامات عرفانی وذوقی است که به آن طریقت یاتصوف میگویندکه مختص تعلیم علمای صوفیه کرام میباشد.هر یک از این سه رکن مکمل یکدیگرند و بدون هم ناقص میمانند.
اما مقصد تصوف این است که تعلق ومحبت باالله ورسول الله(ص) به اندازه ای شودکه انسان هردم به یاد آنهاوبه اطاعت آنها مجبورشودیعنی پایبند به فرامین الله وسنت رسول الله باشد وتنها راه به وجودآمدن این محبت پاک کردن قلب ازامراض رذیله مانند:کبر.بخل.حسد.طمع.غرور.تکبر.حرص.وحب مال.وغیره…وبجای آنها صفات پسندیده الله ورسولش رادر دل بار ور کندماننند:اخلاص.تقوا.قناعت.توکل.صبر.شکر.تواضع.حیاوغیره..که به آن اصلاح باطن میگویند.چنانچه به ارشادرسول الله (ص) اگاه باشیددرجسم یک پاره گوشت وجود دارد که اگر آن اصلاح شود تمام جسم اصلاح میشودواگر آن فاسدشود تمام جسم فاسدمیشودآگاه باشیدآن قلب است و تنهاراه اصلاح قلب تصوف است.
درتصوف دوچیزبسیارمهم است؛ ۱. صحبت با اهل الله چنانچه خداونددرقرآن ارشادمی فرماید؛ ((یاایهاالذین ءامنوا اتقوا الله وکونوا مع الصادقین.))سوره توبه آیه119ای مومنان ازخدابترسید وهمگام باراستان باشید (درکرداررفتارپندار)به فرموده جمهورمفسرین اهل سنت و الجماعت خداونددر این آیه مومنان رابرای حفاظت ازایمان دستور به تقواداده وبرای تقوا همراهی صادقین(اولیاءوصالحین) رادستور داده است وحکم خداتاقیامت باقی است.
۲. ذکر الله ؛ چنانچه خداونددرقرآن می فرماید((الا بذکر الله تطمئن القلوب)) از این آیه معلوم می شودکه ازکثرت ذکر خدا سکون واطمینان قلب حاصل می شود.